فهرست مطالب

فصلنامه مطالعات روابط بین الملل
پیاپی 36 (زمستان 1395)

  • تاریخ انتشار: 1395/12/24
  • تعداد عناوین: 6
|
  • پژوهشی
  • ابتکار «جاده ابریشم جدید» چین (اهداف، موانع و چالشها)
    بهرام امیراحمدیان، روح الله صالحی دولت آباد صفحات 1-42
    امروز آسیا به عنوان یک قاره پهناور با تحولات جدیدی رو به رو است و بازیگران مختلفی طرحهایی را در راستای تامین اهداف خود در مناطق مختلف آن ارائه داده اند. چین یکی از این بازیگران نوظهور است که برای تبدیل شدن به قدرت جهانی طرح احیای جاده ابریشم را مطرح نموده است. این جاده یکی از ابتکارهای اساسی سیاست خارجی چین برای گسترش حوزه نفوذ و تاثیرگذاری خود به دیگر مناطق است. این طرح که تقریبا 4.4 میلیارد نفر) 65 درصد (از جمعیت جهان و 21 تریلیون از تولید ناخالص جهانی را در بر می گیرد، توسط رئیس جمهور چین در سپتامبر 2013 اعلام شد و از دو بخش کمربند اقتصادی «جاده ابریشم جدید» و «جاده ابریشم دریایی» تشکیل شده است. تلاش و اهتمام چین برای پیشبرد چنین طرحهای عظیمی جدای از آنکه می تواند آثار و پیامدهای اقتصادی و سیاسی جدی برای این کشور در پی داشته باشد، نیز می تواند در سیاست خارجی چین گسترش گرایی بیشتر و نقش فعالانه تر منطقه ای داشته باشد. عرصه رقابت چین و آمریکا در اقتصاد بین الملل، افزایش نفوذ چین در اقتصاد آسیا و رشد چشمگیر فعالیت های اقتصادی و تجاری چین در آفریقا در مقایسه با سایر قدرت ها به خصوص ایالات متحده نشان می دهد که چین با احیای جاده ابریشم و ترسیم یک کمربند اقتصادی، دسترسی بازارهای جهانی را تسهیل و گسترش یک کریدور حمل و نقل بین المللی و قابل اتکاء با هزینه های مقرون به صرفه تر را در راستای منافع ملی خود تدوین کرده است.
    بر این اساس، مولفین این مقاله سوال خود را چنین مطرح می کنند که آیا ابتکارهای چین به رغم گفته مقامات پکن می تواند در عمل به منصه ظهور برسد یا موانع موجود بر سر راه این طرحها از به ثمر رسیدن آنها جلوگیری خواهد کرد؟ فرضیه ما این است که باتوجه به هزینه های گزاف، طرحهای چین و کارشکنی هایی که ممکن است ایالات متحده در رقابت با پکن جلوی این طرحها ایجاد کند و همچنین به دلیل مشکلات زیست محیطی و عدم همراهی برخی کشورها حداقل در آینده نزدیک احتمال موفقیت این طرحها بعید به نظر می رسد.
    کلیدواژگان: چین، جاده ابریشم جدید، آسیای مرکزی، روسیه و آمریکا
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • سیر تحول همگرایی ایران و سوریه از آغاز هزاره سوم تا «بیداری اسلامی» (2011-2000)
    احمد جانسیز، علی اسمعیلی صفحات 43-65
    اتحاد استراتژیک ایران و سوریه در خاورمیانه از جمله اتحادهایی است که طی چند دهه گذشته از تداوم قابل توجهی برخوردار بوده است. از طرف دیگر شکل گیری محیط جدید، فلسفه وجودی اتحادها را با چالش مواجهه می کند که در نتیجه باعث افزایش احتمال گسست در اتحادها می شود، اما علی رغم تغییرات قابل توجه در محیط سیاست خارجی ایران و سوریه در اوایل دهه اول قرن بیست و یکم، اتحاد استراتژیک این دو بازیگر منطقه ای در مقطع زمانی 2000 تا 2011 تداوم یافته است. در این راستا سوال محوری این پژوهش بر این مبنا است که در تداوم اتحاد استراتژیک ایران و سوریه در خاورمیانه در مقطع زمانی 2000 تا 2011، چه عواملی تأثیر گذار بوده اند؟ یافته های این پژوهش بر این مبنا است که با توجه به نظریه رئالیسم تدافعی استفان والت به ترتیب اهمیت، وجود همبستگی ایدئولوژیک، نهادینه شدن همکاری ها و حفظ اعتبار از عوامل اصلی تداوم اتحاد ایران و سوریه بوده است، اما رهبری هژمونیک و شکل گیری جامعه امنیتی نقشی در تداوم این اتحاد نداشته اند.
    کلیدواژگان: ایران، سوریه، تداوم اتحاد، همبستگی ایدئولوژیک، نهادینه شدن، خاورمیانه
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • سیاست خارجی باراک اوباما در غرب آسیا و شمال آفریقا تا سال 2015
    محمدجعفر جوادی ارجمند، امین پرهیزکار، احسان خضری صفحات 67-86
    گرچه بیشتر منتقدان استراتژی منطقه ای باراک اوباما معتقدند که اوباما فاقد یک دید استراتژیک است، اما این استدلال، نادرست به نظر می رسد. اوباما زمانی به مسند ریاست جمهوری نشست که ایمان داشت کاهش حجم عظیم تعهدات نظامی و سرمایه گذاری سیاسی در غرب آسیا جزو منافع حیاتی امنیت ملی آمریکاست.
    اشغال عراق و جنگ گسترده با تروریسم، ایالات متحده را به خصوص در زمان بحران اقتصادی دچار مشکل کرد. متعادل سازی حضور آمریکا در منطقه، تنها به معنای کاهش حضور مادی نبود، بلکه همانطور که سوریه، لیبی و یمن نشان دادند، شامل اعمال سیاست خوددارانه نیز می باشد؛ به این معنی که در منازعات، آمریکا عقب بنشیند و از متحدان خود بخواهد که در قبال امنیت خودشان مسئولیت بیشتری را متقبل شوند.
    این پژوهش نشان می دهد که اوباما به طور پیوسته از این سیاست پیروی کرده و کاملا در مقابل تلاش هایی که در جهت مخالف این ایده هستند، مقاومت می کند. هرچند این برنامه ای نیست که در واشنگتن مورد علاقه همگان باشد، اما نوعی استراتژی روشن و جامع است که باعث شد اوباما، در قبال مسائلی که فکر می کرد در حد منافع امنیت ملی مهم هستند، اقدامات لازم را اتخاذ کند: مسائلی نظیر برنامه هسته ای ایران، تروریسم، منازعه فلسطینی-اسرائیلی، جنگ عراق و به ویژه تحولات اخیر در منطقه.
    کلیدواژگان: آمریکا، استراتژی امنیتی، غرب آسیا، عراق، لیبی
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • معمای امنیتی پرونده هسته ای ایران از منظر نو واقعگرایی
    رضا سیمبر، رضا رحم دل، مهسا فلاح صفحات 87-106
    پرونده هسته ای، تاکنون یکی از پیچیده ترین معماهای امنیتی روابط خارجی ایران بوده است. نقطه ثقل سیاست خارجی ایران، تقابل ایدئولوژیک (محور مقاومت) با قدرت های ساختاری نظام بین الملل است. پرسش اصلی بدین ترتیب قابل طرح است که تأثیرات بلند مدت سیاست های منطقه ای ایران در خاورمیانه بر برنامه هسته ای از منظر نو واقعگرایی چیست؟ پاسخ بدین شکل فرض گردید که موازنه ناکام ایران در برابر ساختار هژمونیک قدرت، هزینه های سنگینی از جمله فشار مضاعف بر برنامه هسته ای، تحریم های سوئیفت مالی، عدم جذب سرمایه گذاری خارجی، تحریم تکنولوژیکی، تحریم های تسلیحاتی و غیره در بر داشته است. بدین سان مشکل طولانی شدن توافق جامع ایران با قدرت های بزرگ، نه از جهت تعداد سانتیریفوژها، فرایند مذاکرات، تیم دیپلماتیک، کارشکنی طرف ها و غیره... بوده، بلکه تحت تأثیر ساختاری است که سیاست خارجی ایران را دچار چالش های پیچیده ای نموده که حتی اثرات آن پس از توافق جامع به طریقی پابرجاست.
    کلیدواژگان: نو واقعگرایی، معمای امنیتی، موازنه ناکام، ساختار هژمونیک، توافق جامع
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • بحران اقتصادی و مالی اتحادیه اروپا و همگرایی سیاسی و امنیتی اروپایی
    علیرضا قربانپور نجف آبادی، مهناز گودرزی صفحات 107-138
    سال 2007 میلادی را می توان سرآغاز یکی از عمیق ترین و تأثیرگذارترین بحران های جهانی دانست. بحران مالی و اقتصادی جهان که از ایالات متحده آمریکا کلید خورد، به سرعت در میان سایر کشورهای عضو نظام سرمایه داری شیوع یافت و دامن آنها را نیز گرفت. اتحادیه اروپایی به عنوان یکی از مهمترین بازیگران نظام بین الملل با شالوده سیاسی و اقتصادی لیبرال دموکراتیک استثنایی بر این امر نبود، اما آنچه بیش از همه اهمیت این بحران و مدیریت آن در اتحادیه اروپایی را نزد تحلیلگران برجسته تر ساخت، تأثیر این بحران بر روند همگرایی سیاسی و امنیتی اروپایی بود. از ابتدای شکل گیری بحران تا کنون این سوال نزد صاحب نظران مطرح بوده و هست که بحران مالی و اقتصادی اروپا چه تأثیری بر همگرایی سیاسی و امنیتی اتحادیه برجای گذاشته است. فرضیه این مقاله این است که نظر به بنیان اقتصادی همگرایی اروپایی - به رغم موفقیت اتحادیه اروپایی در مدیریت این بحران - بحران مالی و اقتصادی اروپا ضمن آسیب زدن به همگرایی سیاسی و امنیتی اروپا، به دلیل روند کند احیای اقتصادی و شکننده بودن اقتصاد اروپا، همچنان سایه تهدید خود را بر فراز همگرایی سیاسی و امنیتی اروپایی حفظ نموده است.
    کلیدواژگان: همگرایی سیاسی و امنیتی، اتحادیه اروپایی، مدیریت بحران، بحران اقتصادی و مالی
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • مشارکت سیاسی و نهادمندی احزاب توده گرا در کشورهای جهان سوم
    سیدعلی مرتضویان، رضا پریزاد صفحات 139-164
    در دوران بعد از جنگ جهانی دوم شمار کثیری از مستعمرات سابق به استقلال دست یافتند و به عنوان کشورهای جدید در صحنه سیاست بین الملل قد علم کردند. مشارکت سیاسی فزاینده توده ها از یک سو و ضرورت تأسیس ساختارها و نهادهای سیاسی مردمی برای جذب توده های خواستار مشارکت از سوی دیگر، مورد توجه همه کشورهای نو استقلال یافته واقع شد. احزاب سیاسی توده گرا یکی از مهم ترین نهادهایی به حساب می آیند که می توانند جریان های مشارکتی گسترده را به گونه ای سامان مند تداوم بخشند و از درافتادن نظام های سیاسی به ورطه سقوط جلوگیری کنند.
    پرسش اصلی این است که چگونه می توان در جوامع جهان سوم، احزاب سیاسی استوار برای حمایت از ارزش ها و آرمان های ملی، پیشبرد هدف های نوسازی و ملی و حفظ انسجام و همگرایی در بین گروه های مختلف سیاسی و اجتماعی به وجود آورد؟ فرضیه مقاله براساس نظر ساموئل هانتینگتون شکل گرفته به طوری که سطح نهادمندی احزاب را با توجه به معیارهای اساسی تطبیق پذیری، پیچیدگی، خودمختاری و انسجام مورد سنجش قرار داده تا احزاب سیاسی استوار برای حمایت از ارزش ها و آرمان های ملی تحقق یابند. در این مقاله، ضمن بررسی نقش نوسازی در ایجاد جریان های مشارکتی توده گرا، و اشاره به تجربه شماری از کشورهای جهان سوم، کوشیدیم ساختار و عملکرد احزاب توده وار را با بهره گیری از چهارچوب نظری هانتینگتون مورد تحلیل و ارزیابی قرار داده و نشان دهیم که چگونه حزب جمهوری اسلامی به عنوان مطالعه موردی در سال های نخست تاسیس نقش مهمی در تحقق کارکردهای حیاتی اش در جهت حمایت از انقلاب اسلامی ایران ایفا کرد، اما به سبب ضعف در نهادمندی دچار بی ثباتی شد و از ادامه فعالیت بازماند و در مقابل حزب گنگره هند توانست با نهاد مندی تا سال ها به فعالیت خود ادامه دهد.
    کلیدواژگان: احزاب سیاسی، مشارکت سیاسی، احزاب توده گرا، نهادمندی
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
|
  • China's New Silk Road Initiative (Aims, obstacles and challenges)
    Bahram Amirahmadiyan, Roohollah Salehi Dolatabad Pages 1-42
    Today, Asia as a continent is faced with new developments and plans in order to meet the goals of different actors in different regions of the continent. China is one of the emerging players who plan to become a global power, has proposed the revival of the Silk Road initiative. Silk Road is one of China's foreign policy initiatives for expanding their influence to other areas. The plan, which almost covers an area of 4.4 billion people 65% of the world's population and 21 trillion of global GDP in total. The initiative was announced by President of China in September 2013 and the two economic belt “New Silk Road" (One road and one belt) and "Marine silk road" has been formed. Effort and dedication of China to promote such huge projects apart from the economic and political consequences could be serious for the country in the lead, also could be the formation of China's ambitious new foreign policy to expand more and trying to play a regional role.
    Keywords: Key words: China, New Silk Road, Central Asia, Russia, United States of America
    Abstract View Paper Original: Persian
  • A study about the course of evolution in Iran and Syria alliance from beginning of the new millennium until Arab awakening (2000-2011)
    Ahmad Jansiz, Ali Esmaeili Pages 43-65
    The strategic alliance between Iran and Syria is among those that have endured significantly in the past few decades. However, emergence of a new environment presents new challenges for the raison d'être of alliances, which in turn, increases the possibility of their disintegration. Despite significant changes in the political environment of Iran and Syria in the early part of the first decade in 21st century, strategic alliance between these two regional players in the period between 2000 and 2011 has endured. Therefore the core question of this study is: what factors have been effective in the endurance of strategic alliance between Iran and Syria in the period between 2000 until 2011? Our findings in this study show that according to the theory of defensive realism espoused by Stephen Walt, the main factors in the continuance of Iran and Syria alliance according to importance are: ideological solidarity, institutionalization of cooperation and Preserving Credibility. However, hegemonic leadership and formation of security community had no role in this regard. The methodology of this study is descriptive-analytic and the method of data collection is based on library.
    Keywords: Key words: Iran, Syria, Alliance Endurance, Ideological Solidarity, Institutionalization, Middle East
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Obama's Foreign Policy in the West of Asia and North Africa Until 2015
    Mohammadjafar Javadi Arjmand, Amin Parhizkar, Ehsan Khezri Pages 67-86
    Although Most of Critics of Barack Obama‘s Regional strategy believe that Obama lacking a strategy point of view. This reasoning looks completely wrong. When Obama sat on presidential seat he believed that high volume reduction of military commitments and political investment in Middle East is one of the vital and important profits of United States. Engrossing of Iraq and also widespread war against terrorism has faced United States lots of problems, particularly in time of recession. Adjusting presence of United States in this region was not only limited to reduction of its physical appearance in Middle East, but also it includes restraint policy, as Syria, Libya and Yemen has proved that. It means United States take steps back in conflicts of region and give more safety to its allies for more responsibility they take. This study show that Obamas has followed this policy, continuously and he resists strongly against efforts is made to stop this policy. Although it is not in favour of everyone in Washington, but it is a clear and comprehensive strategy which has made Obama to take serious proceedings for issues he thought they are important just as national security; the issues such as Iran nuclear program, Palestine-Israel conflicts, Iraq war and specially recent changes in Region.
    Keywords: Key words: America, Security strategy, West of Asia, Iraq, Libya
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Iran Nuclear Security Dilemma from the Perspective of Neo-Realism
    Reza Simbar, Reza Rahmdel, Mahsa Fallah Pages 87-106
    Our study focuses on neo-realism has Iran Nuclear Conundrum and lack of agreement on a nuclear Marathon. Anarchic structure of the international system after the events of September eleventh causes a turning point in the international system for the world. Iran tried against the hegemonic power structure of the international system as a resistance range with respect to that coordinates ideological foreign policy spending. The balance of power created after September eleventh exorbitant fees established for Iran sanctions, aerospace, nuclear, oil, international and even took International Economic Exchanges. Nevertheless the issues of Iran’s nuclear powers were causing a disagreement with powerful countries. We tried using neo-realist theory to get the answer security Conundrum of Iran nuclear program.
    Keywords: Keywords: Neo-realism, Nuclear Conundrum, Balance fail, Structural hegemony, Comprehensive agreement
    Abstract View Paper Original: Persian
  • EU financial and Economic Crisis and European Political and Security Integration
    Alireza Ghorbanpour Najafabadi, Mahnaz Gudarzi Pages 107-138
    2007 can be considered as the beginning of one of the deepest and most influential global crisis. The financial and economic crisis that hit keys from the States of America spread among the other member countries of the capitalist system. European Union as one of the most important actors in the international system with the liberal democratic foundation was not an exception to this. But what makes it different for prominent analysts is the impact of the crisis on the process of political and security integration of European Union. Since the beginning of formation of the crisis, the impact of that on the political and security integration was the major question for analysts. This article seeks to answer this question with the analytical methods. This article believes that given the economic foundation of European integration -despite the EU's success in managing the crisis- financial and economic crisis has hurt the political and security integration of Europe and due to the slow pace of economic recovery and the fragility of Europe's economy, its threatening shadow over the political and security integration is maintained.
    Keywords: Key words: Political, security integration, European Union, crisis management, Financial, economic crisis
    Abstract View Paper Original: Persian
  • The level of political participation and institutionalized Islamic Republic Party and populist political movements in Third World countries
    Seyedali Mortazaviyan, Reza Parizad Pages 139-164
    Studying political parties’ roles and functions in shaping the civil institutions and their impact on the political structure of the society as well as the causes of their instability and failure is essential to understanding the political life in modern societies. Jumhurieh Islami Party is one of such all-embracing political parties which played an active role in the political life of Iran for a decade. After the establishment of the new political elite in the post-revolutionary Iran, Jumhurieh Islami Party played a major role in the formation of the Constitution, forming civil institutions and establishment of the state’s main institutions through the participation of its members within them. Moreover, within the first few years of its political life, Jumhurieh Islami Party succeeded in organizing nine important and decisive elections such as Islamic Republic Referendum, election for the final review of the Islamic Republic of Iran Assembly, three rounds of presidential elections and three rounds of Islamic Consultative Assembly, besides resolving various problems and crises the country faced after the Islamic Revolution.
    Keywords: Key words: Political Parties, Party elite, Institutionalization criteria, Jumhurieh Islami Party
    Abstract View Paper Original: Persian